به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نظام پرستاری تهرانبه نقل از برنا؛ رسیدگی به مسائل پرستاران مسئله امروز و دیروز نیست بلکه در ایام کرونا هر لحظه باید در راستای تقویت سیستم خدمات‌رسانی اقدامات مناسب را لحاظ کرد. استخدام، مهاجرت و کمبود نیرو هر سه مسئله ای است که پرستاران را تهدید می‌کند. بر اساس بررسی‌های بین‌المللی در حوزه سلامت مهمترین عامل در جوامع، تامین سلامتی نیروی انسانی است. در دنیا دغدغه نخست دولت‌ها سلامت مردم است. آنچه در ادامه می‌خوانید نظرات آرمین زارعیان، رئیس هیات مدیره نظام پرستاری تهران درباره نیازهای پرستاران و کادر درمان در ایام کرونا در گفتگو با خبرنگار برنا است.

•    شیوع کرونا مشکلات متعدد را برای تمامی اقشار به دنبال داشته است. در این میان مشکلات کادر پزشکی و پرستاران بیش از دیگر مشاغل بود، چون این قشر از دهه‌های گذشته با چالش‌های متعدد همراه بوده‌اند. جزئیات برخی از این مسائل را  بگوئید.

با آغاز کرونا در بهمن ۹۸ پرستاران اولین گروه در خط مقدم مبارزه با کرونا بودند، چون ماهیت ویروس کرونا مشخص نیست و درمان قطعی برای این بیماری یافت نشده است. هنوز هم درمان‌های انجام شده بعضا مورد تایید قرار نمی‌گیرد بنابراین مراقبت از بیمار از اهمیت ویژه برخوردار است و برعهده کادر پرستاری است. در مراکز درمانی حجم عمده مراقبت‌‎ها توسط پرستاران انجام می‌شود. اگرچه همکاران پزشک و سایر تیم درمان حضور دارند اما عمده  فعالیت‌ها بر عهده پرستاران است. از زمان شیوع کرونا تاکنون پرستاران با تمامی قوا در خط مقدم دفاع از سلامت مردم حضور داشتند. هرچند این قشر در این ایام کم مهری یا بی‌مهری‌هایی را شاهد بودند.

 شیوع کرونا ترک کار برخی از پرستاران و  کادر درمان را به دنبال داشته است، آماری در این خصوص دارید؟

ترک کار پرستاران اتفاق نیافتاده است. از اردیبهشت سال جاری در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس حضور پیدا کردم و به نمایندگان مجلس و مسئولان یادآور شدم که اگر فکری به حال این موضوع نکنید با مشکلات متعدد مواجه می‌شویم. موج اول کرونا با تعطیلات عید نوروز و اردیبهشت مواجه شده بود. در آن ایام آمار ابتلا به کرونا در کشور  به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته بود. سیاست‌گذاران نظام سلامت به این باور بودند که موج اول کرونا تمام شده و موج دوم نیز در فصل گرما است. هرچند در آن دوران مسئولان بخش بهداشت و درمان بر این باور بودند که در فصل گرما این بیماری ریشه کن می‌شود. برخلاف پیش‌بینی‌های انجام شده موج دوم در تابستان آغاز شد. در آن دوران در بخش خصوصی در برخی از بیمارستان‌ها به دلیل کاهش درآمد  تعدیل نیرو انجام دادند. بر همین اساس بیانیه ارسال و با مسئولان امر صحبت شد تا از این اقدام جلوگیری شود. برخی از پرستاران بیکار به شکل شرکتی و قرار داد ۸۹ روزه در بخش دولتی استخدام شدند. از سوی دیگر بخش دولتی به‌دلیل داشتن بار مالی، استخدام برخی از پرستاران را لغو کرد. این اتفاق باعث شد تا بخشی از بدنه پرستاری ناخواسته از چرخه مراقبت خارج شوند. نمی‌گویم ترک شغل نبود بلکه اگر هم ترک شغل بوده برای افراد قراردادی بوده است چون فرد در صورت استخدام رسمی نمی‌تواند ترک شغل کند.  پرستاران در صورت استخدام دولتی متعهدانه عمل می‌کنند اگرچه به‌دلیل اخلاق حرفه‌ای پرستاری این گونه مسائل اندک است. به‌رغم سختی‌های فراوان در شغل پرستاری این قشر با تمامی قوا به فعالیت می‌پردازند. این افراد مدت‌های فراوان از خانواده خود به دور هستند و به بیماری مبتلا و به خانواده خود منتقل می‌کنند. اغلب در بین پرستاران لغو قرارداد بوده یا بخشی از آن به‌دلیل مهاجرت به خارج از کشور رفتند.

•     طی سال‌های اخیر مهاجرت پرستاران چند برابر شده  و همین مسئله ابعاد مختلفی دارد.

معضل مهاجرت پرستاران یک مسئله جدی است. این مقوله را از قبل پیش بینی می‌کردیم. طی ماه‌های قبل از کرونا شاهد مهاجرت پرستاران و تعدیل نیرو بودیم. این مهاجرت نظام سلامت را تهدید می‌کند. در تمامی ایام با کمبود نیروی انسانی مواجه بودیم که بر اساس استانداردها پایین‌تر از استاندارد جهانی بودیم. این شرایط کاملا خاص است. وقتی کشورهای خارجی درِ باغ سبز نشان داده و با حقوق ماهانه ۸۰ هزار دلاری، بدون مدرک زبان و یا RN ویزا می‌دهند، در این وضعیت کدام فرد عاقلی از این مهاجرت ممانعت می‌کند؟! از سوی دیگر اگر شرایط برای پرستار مهیا و حق و حقوق پرداخت و تسهیلات مورد نیاز برایش فراهم و استخدامش مهیا شود، کدام پرستار مهاجرت می‌کند؟ بنابراین سیاست‌گذاران با تصمیمات نادرست مهاجرت پرستاران را تسهیل می‌کنند. پرستاران نسبت به خدمات‌رسانی جامعه دغدغه‌مند هستند. تاکنون به‌رغم سختی‌ها پرستاران پای کار بودند. ما باید فرصت مناسب را برای این افراد ایجاد کنیم. به غیر از تکریم لسانی باید پاداش مادی نیز برای این قشر در نظر گرفته شود.  فردی که به شکل ۲۴ ساعته به فعالیت می‌پردازد انگیزه داد. برای فوق‌العاده ویژه پرستاران با سازمان برنامه و بودجه و وزارت بهداشت رایزنی شده است. اگر این کار  با استخدام ۳۰ هزار نفری پرستاران با قانون تعرفه‌گذاری خدمات اجرا شود، طبیعتا شرایط  برای حضور پرستاران در کشور مهیا می‌شود چون تمایل به مهاجرت در حالی شکل می‌گیرد تا فرد از شرایط کنونی خود ناراضی باشد. راهکارها برای مقابله با مهاجرت پرستاران چندان دشوار نیست. بسیاری از افراد به‌دلیل اضطراب و ناچاری مهاجرت می‌کنند.

•    قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری و قانون بهره‌وری از سال ۸۶  تصویب شد. چرا این قانون تاکنون مسکوت مانده است؟

نزدیک به ۱۴ سال است که قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری فعال هستند. به‌رغم اینکه مجلس تصویب و به وزارت بهداشت هم ابلاغ شده است. تاکنون این قانون اجرایی نشده است. باید دلیل عدم اجرای این قانون را از مسئولان امر پرسید. بی‌شک تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری یعنی خدمات پرستاران به شکل مستقل مشمول دریافت کارانه می‌شود. سازمان‌های بیمه‌گر باید در این زمینه کمک کنند. هرچند سازمان‌های بیمه‌گر با تعارض منافع مواجه هستند.  خدمات را پرستار انجام داده و کارانه به نام فرد دیگری ثبت می‌شود. این مسئله بی‌عدالتی است. اگر بپذیریم که هر فردی با انجام خدمات مستحق دریافت کارانه است پرداخت مبتنی بر عملکرد باید انجام شود. این مقوله باید برای همگان به یک میزان باشد اما تاکنون مقاومت‌هایی در این زمینه انجام شده است. امید است با حکم مقام معظم رهبری؛ وزارت بهداشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی و دیگر تصمیم‌گیران مکلف شوند که خدمات پرستاری در اولین فرصت اجرایی شود، چون در غیر این صورت از قانون و حکم حکومتی تخطی شده است.

معوقات و وضعیت پرداختی های دیگر پرستاران در ایام کرونا چگونه بوده است؟

در بخش پرستاری پرداخت‌ها با تاخیر انجام می‌شود. معوقات و قانون ارتقای بهره‌وری به شکل کامل اجرا نمی‌شود. بر اساس این قانون ساعت کاری پرستار مشخص است و اضافه کار پرستاران به شکل دلخواه انجام می‌شود. سقف اضافه‌کاری برای او لحاظ می‌شود. هرچند شرایط به نحوه است که به‌دلیل کمبود نیرو، پرستار را در شیفت های اجباری نگه می دارند. در قانون ارتقای بهره‌وری بر اساس بررسی‌های کارشناسی پرستار باید آماده باشد تا بهترین خدمت را به مددجویان دهد اما در قانون ارتقای بهره‌وری بیمار سود می‌برد. برای مثال یک پرستار خسته می‌تواند به شکل مناسب به خدمات‌رسانی بپردازند یا یک پرستاری که در شیفت کاری اول، با انگیزه و انرژی سر کار حضور یافته است؟ البته قانون معیشت نیز قرار بود در هیات مدیره پرستاری تدوین و به مجلس ارائه شود که مقارن با همه‌گیری کرونا شد. در پی ایجاد رفاه نسبی برای پرستاران هستیم. این مقوله باعث شکوفایی نظام سلامت می‌شود. هم‌اکنون صحبت مسئولان مبنی‌بر عدم رضایت پرستاران است. حال این سوال مطرح است که دلیل عدم رضایت پرستاران به چه دلیل است؟ این مقوله نیازمند آسیب‌شناسی است. اگر این قشر ناراضی هستند به‌چه دلیل است؟ در نظام صنفی خواسته‌های پرستاران را به گوش مسئولان می‌رسانیم. مسئولان باید در این زمینه همکاری کنند تا به تدریج مشکلات پرستاری کاسته و رضایت مردم از پرستاران افزایش پیدا کند.

•    شیوع پاندمی کرونا و تلاش‌های کادر درمان منجر به شهادت تعداد قابل توجهی از پرستاران و دیگر فعالان در بخش‌های مراکز درمانی شده است. هرچند تاکنون برای اینکه این افراد جزو شهدای سلامت محسوب شوند اقدامی انجام نشده است. از سوی دیگر برخی از اعضای کادر درمان نیز به‌دلیل شیوع کرونا جانباز و ایثارگر هستند که هنوز هم برای این افراد اقدامی انجام نشده است. درباره آخرین اقدامات برای این افراد توضیح دهید.

برای شهدای پرستاری و کادر درمان ۹۰ درصد قضیه حل شده و ۱۰ درصد دیگر نیز باید حل و فصل شود. البته بنیاد شهید متولی این امر است و در صورت حل این مقوله رسما به این افراد شهید مدافع سلامت اطلاق می‌شود. به لحاظ قانونی نیز باید شرایط برای این افراد آماده شود. موضوع ایثارگری آنان هم پیگیری می‌شود. بسیاری از پرستاران در زمان خدمت‌رسانی به کرونا مبتلا و آسیب‌هایی خفیف یا شدید دیده‌اند، باید ایثارگری این افراد مورد توجه قرار گیرد. در این شرایط خاص که لحظه‌ای هیچ فردی نمی‌توانست این لباس‌های را بپوشد تاکنون در زمینه این وجهه ماجرا به نتیجه مطلوب نرسیدیم. اگرچه رایزنی کرده‌ایم. این مقوله باید از سوی بنیاد شهید بررسی شود تا این افراد به عنوان ایثارگر محسوب شوند و تا پایان سال این مسائل حل می‌شود.

•    هم اکنون کرونا در چه وضعیتی قرار دارد و مهار این بیماری چگونه است؟

البته بیماری کرونا چندان هم ترسناک نیست. تمامی مراقبت‌ها و مراعات‌ها باید مدنظر قرار بگیرد. در بسیاری از مقالات بیماری همچون علائم سرماخوردگی بروز می‌کند. بنده به کرونا مبتلا و علائم همچون زکام و سرماخوردگی داشتم. در برخی از موارد این علائم شدیدتر می‌شد و در برخی از موارد هم افراد به‌دلیل ابتلا به فشارخون، بیماری‌های زمینه‌ای و …. به آی سی یو منتقل می‌شوند. پروتکل‌هایی هم توسط سازمان بهداشت جهانی ارسال شده اما تاکنون پروتکل قطعی در این زمینه صادر نشده است. بر اساس مطالعات پروتکل‌های دارویی تغییر می‌کنند. هم‌اکنون هم درمان‌ها حمایتی است. در بسیاری از مواقع دارویی یافت نشده که نهایت تاثیرگذاری را داشته باشد. دو واکسن فایزر و مادرنا در بازار وجود دارد. در آینده تاثیر این واکسن‌ها هم مشخص می‌شود. در دنیا  بسیاری از افراد باید این واکسن را تزریق کنند تا ریشه کنی رخ دهد. بنابراین با توجه به اینکه شرایطی وجود دارد که احتمال ورود این واکسن به کشور چندان نزدیک نیست. پروتکل‌های سازمان بهداشت جهانی با اولویت‌بندی فاصله‌گذاری اجتماعی، جلوگیری از ترددهای غیرضرور و اقامت در منزل، شست‌وشوی مکرر دست‌ها و ماسک‌زدن در اولویت قرار دارد. هر زمان محدودیت‌های تردد ایجاد شده ما با کاهش بار بیماری مواجه هستیم. بنابراین فاصله‌گذاری  اجتماعی تاثیرگذارترین روش در پیشگیری از کرونا است.

•    در روزگار پسا کرونا مردم به چه بیماری‌هایی مبتلا می‌شوند؟

این مقوله مستلزم گذشت زمان است چرا که این ویروس مرموز عمل می‌کند. در هر قرن یک بار شاهد بروز بیماری هستیم. این بیماری تاثیرات اجتماعی و اقتصادی متعدد به‌دنبال دارد. جامعه‌شناسان، اقتصادانان و تحلیل‌گران در این باره باید به بررسی بپردازند. کرونا تغییراتی در زندگی مردم ایجاد کرده است. ما با شیوه‌‎ جدید در سبک زندگی مواجه می‌شویم. البته این سبک زندگی می‌تواند تاثیر موثری در مهار بیماری‌های ویروسی به‌دنبال داشته باشد. برای مثال مراعات در دست ندادن و تماس نزدیک در کاهش شیوع بیماری‌های ویروسی موثر است و این شیوع سبک زندگی سالم را به‌دنبال دارد. از لحاظ بهداشتی تغییر زندگی سلامتی را به‌دنبال دارد.

•    با شیوع کرونا افزایش مصرف آب، میوه و سبزیجات در مهار بیماری از سوی مسئولان امر سلامت تاکید می‌شد. این سبک تغذیه‌ای می‌تواند برای مصونیت در برابر کرونا موثر باشد؟

هرچقدر سیستم ایمنی بدن ارتقا پیدا کند، طبیعتا میزان ابتلا کم می شود. مصرف میوه، سبزیجات و به ویژه ویتامین سی، دی، زینک و روی باعث ارتقای سیستم ایمنی بدن می‎‌شود. کارآمدترین روش برای مهار کرونا علاوه‌بر رعایت پروتکل‌ها تقویت سیستم ایمنی بدن از طریق تغذیه یا مصرف مکمل‌ها است.

•    واکسن کرونا می‌تواند در ریشه کن کردن این بیماری موثر باشد؟

قضاوت در این زمینه دشوار است، بنده از فرآیند تولید واکسن در ایران مطلع نیستم. اینکه تمامی معیارها رعایت شده یا خیر هم مطلع نیستم. فاز مطالعاتی باید طی شود. این واکسن باید پروتکلش مشخص و مورد ارزیابی از سوی سازمان غذا و دارو قرار گیرد تا بتوان اظهار نظر کرد. در کشور تولید واکسن کرونا اتفاق مبارکی است. امید است تعاملات قشر پرستاری همچنان ادامه داشته باشد.