توسط : پس از تکمیل موفقیت‌آمیز فاز اول آزمایشات واکسن کووید ۱۹ تولید شده توسط شرکت مدرنا، اکنون دو نمونه جدید از این واکسن وارد فاز انسانی شد. اولین نمونه این واکسن‌ها که Ad۵-nCoV نام دارد توسط یک شرکت داروسازی چینی موسوم به CanSino Biologics تولید شده است.
هدف از انجام فاز اول آزمایشات، بررسی ایمنی واکسن روی افراد سالم است و اثربخشی آن با ارزیابی نحوه تحریک واکنش ایمنی بدن بر اساس میزان سلول‌های T و پادتن‌های نابودکننده، انجام می‌شود.
در این آزمایشات مشخص شد یک واحد از واکسن جدید Ad۵-nCoV قادر است سلول‌های T و پادتن‌های نابودکننده ویروس کرونا را در طول ۱۴ روز در بدن تولید کند. اما استفاده از سه واحد برای واکسیناسیون داوطلبان موجب بروز عوارض جانبی مانند تب، سردرد و گیجی با سطح متوسط تا شدید در اغلب داوطلبان شد.
احتمالا بزرگترین مشکلی که واکسن Ad۵-nCoV در فار دوم آزمایشات با آن مواجه می‌شود، ناهماهنگی در تولید پادتن‌های نابودکننده موثر و واکنش ایمنی سلول‌های T است. در این واکسن از یک ویروس ضعیف‌شده سرماخوردگی موسوم به adenovirus type ۵ (Ad۵) برای انتقال مواد ژنتیکی مورد نیاز جهت آموزش سیستم ایمنی به منظور مقابله با ویروس کرونا استفاده می‌شود. مشکلی که با بررسی اطلاعات فاز اول آزمایشات مشخص شد این است که مقادیر قابل توجهی از ایمنی در برابر ویروس Ad۵ در بدن افراد وجود دارد که می‌تواند موجب تضعیف واکنش سلول‌های T و تولید آنتی بادی در واکنش به واکسن شود.
به گفته محققان در نتیجه این وضعیت، ممکن است واکسن جدید برای افراد سالمند که احتمالا در برابر Ad۵ مقاومت بیشتری دارند، نسبت به سایرین اثربخشی کمتری داشته باشد.
واکسن دوم که ChAdOx۱ nCoV-۱۹ نام دارد توسط محققان دانشگاه آکسفورد تولید شده و با استفاده از یک برنامه زمانبندی فشرده و غیرمعمول در دست آزمایش است. در مرحله اول آزمایشات، این واکسن روی ۱۰۰۰ داوطلب مورد آزمایش قرار گرفت و قرار است در فاز دوم توسط ۱۰ هزار داوطلب آزمایش شود. تاکنون هیچ اطلاعاتی درباره آزمایشات انسانی این واکسن منتشر نشده است، با وجود این، مقاله‌ای که هنوز منتشر نشده، گویای آزمایش موفقیت آمیز آن روی مدل‌های حیوانی است. در این واکسن نیز از نوعی ویروس سرماخوردگی ضعیف شده به عنوان سیستم انتقال مواد ژنتیکی استفاده می‌شود.
از آنجا که محققان تمایلی به آلوده کردن داوطلبان به ویروس کرونا ندارند، اجرای مرحله بعدی آزمایشات این واکسن و اطمینان از اثربخشی آن، به میزان شیوع کووید ۱۹ در جوامع محلی بستگی دارد. در واقع کاهش شیوع بیماری در جامعه می‌تواند فرایند تولید واکسن را به میزان قابل توجهی کندتر کند.
این دو واکسن در کنار واکسن شرکت مدرنا، پیشرفته ترین نمونه‌های واکسن کووید ۱۹ هستند که در دست تولید قرار دارند. با وجود این حداقل ۷ واکسن دیگر در مراحل اولیه آزمایشات انسانی و بیش از ۱۰۰ واکسن در مراحل پیش بالینی تولید و توسعه قرار دارند.
ویروس کرونا اواسط ماه دسامبر ۲۰۱۹ در ووهان واقع در مرکز چین گزارش شد. ابتدا از این بیماری به عنوان ذات‌الریه نام برده می‌شد؛ اما کمیسیون ملی بهداشت چین در ۳۰ دسامبر سال ۲۰۱۹ (۹ دی) به صورت رسمی شیوع این ویروس را در چین اعلام کرد. این ویروس در دو ماه گذشته بیش از ۱۵۰ کشور و منطقه را درگیر کرده است
گزارش کامل فاز اول آزمایشات واکسن Ad۵-nCoV در نشریه Lancet منتشر شده است.
