یک قدم تا اجرای آیین‌نامه تعرفه خدمات پرستاری

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نظام پرستاری تهران به نقل از شفا آنلاین ؛ سرانجام پس از گذشت ۱۴ سال انتظار، آیین‌نامه اجرایی خدمات پرستاری به تصویب شورای عالی بیمه رسید.

ماجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری را باید در پرتو تاریخ نزدیک تغییرات نظام سلامت کشور در سه دهه اخیر مورد بررسی قرار داد. تا قبل از سال ۱۳۷۴ نظام سلامت کشور یعنی بخش بهداشت و درمان کشور، رویه تقریبا ثابت، مشخص و هماهنگی داشت؛ طبق این نظام که موسوم به نظام حقوق ثابت (fix payment) بود، همه اعضای کادر درمان اعم از پزشک و پرستار بر اساس حقوق ثابت ماهانه عمل و دستمزد دریافت می‌کردند.

بسیاری از متخصصان و کارشناسان کنونی سلامت و رفاه اجتماعی، معتقدند نظام سلامت قبلی، بهترین نظام برای اداره سلامت کشور ما و مطابق با تجارب موفق جهانی در زمینه سلامت و بهداشت و درمان بود؛ چراکه در آن نظام، بسیاری از خدمات درمانی و بهداشتی هنوز چندان کالایی و پولی نشده بود، دولت تعهد به ارائه خدمات سلامت تقریبا رایگان و عمومی به همه مردم داشت، اختلاف حقوق و دستمزدها، بین پزشک و پرستار نیز به میزان فعلی زیاد نبود.

همچنین به مردم و بیمارانی که به بیمارستان‌ها رجوع می‌کردند، فشار مالی چندانی وارد نمی‌شد و اولویت بیمارستان‌ها، ارائه خدمت به مردم بود. بنابراین سرجمع، در نظام سلامت قبلی کشور تا سال ۱۳۷۴، بیماران و کادر درمان و عموم مردم رضایت نسبی و تقریبا مطلوبی از خدمات و مزایای شغلی و دستمزدی داشتند. اما این نظام در اواسط دهه هفتاد، با فشار پزشکان تغییر کرد.

تغییر روابط درآمدی به نفع پزشکان

از سال ۱۳۷۴ و با محوریت وزارت بهداشت وقت و حمایت پزشکان و جامعه قدرتمند پزشکی، تغییر کلی و جزئی نظام سلامت و درمان کشور کلید خورد. این نظام سلامت جدید از مدل آمریکایی خدمات سلامت و درمان موسوم به نظام تعرفه‌گذاری کالیفرنیا الگو گرفته بود. طبق این نظام، بیشتر خدمات بهداشتی و درمانی در قالب انواع و اقسام گوناگون تعرفه‌ها تقسیم‌بندی شده بود و بار مالی ارائه خدمات درمانی را نیز از دوش دولت بر دوش مردم منتقل می‌کرد.

این تعرفه‌ها هر سال نیز قیمت رو به افزایشی دارد. کم کم ابعاد این تغییر سیستمی در همه بخش‌های نظام سلامت و درمان کشور، خود را نشان داد؛ اما به‌طور مشخص، ذیل این نظام جدید در خدمات درمانی کشور، طرح خودگردانی بیمارستان‌ها در کشور آغاز شد. این طرح اگرچه تا سال‌ها بعد پشتوانه قانونی نداشت اما در ابتدا با حمایت پزشکان در دانشگاه بهشتی به صورت پایلوت و سپس در سال ۱۳۷۶ در سراسر کشور اجرا شد.

اما شروع نظام سلامت جدید در کشور و مبتنی بر نظام آمریکایی موسوم به کالیفرنیا، روابط حقوقی و درآمدی را در نظام سلامت کشور به طور کامل به سود پزشکان تغییر داد. طرح خودگردانی بیمارستانها موجب شد که انواع و اقسام تعرفه‌ها به جیب پزشکان سرازیر شود؛ حتی در برخی موارد تعرفه خدماتی به پزشکان تعلق می‌گرفت که خود پزشکان در ارائه آن خدمت، هیچ کاری را انجام نمی‌دادند اما بیشتر یا تمام وجه تعرفه آن به این پزشکان تعلق می‌گرفت. سرجمع اجرای طرح خودگردانی بیمارستان‌ها در ده هفتاد شمسی و تغییر نظام سلامت به سمت آمریکایی شدن، روابط قدرت و درآمد را در بیمارستان‌ها و نظام سلامت کشور به سود پزشکان عمیقا تغییر داد.

خاک خوردن یک قانون ۱۴ ساله

به‌رغم اینکه تقریبا  از سال ۱۳۷۶ به بعد، بارها صحبت بر این بوده است که ۲۰ درصد سهم غیرپزشکان افزایش یابد اما سالها به رغم فراز و فرودها این موضوع اجرایی نشد و به تعویق افتاد.

شروع طرح تحول سلامت نیز نه تنها تغییری در این روابط نابرابر بین پزشکان و پرستاران ایجاد نکرد بلکه از جهات دیگر این نابرابری را تشدید کرد. به طوری که در طرح تحول سلامت،  بین ۳۰۰۰ تا ۷۰۰۰ نوع تعرفه برای پزشکان تعریف و به آنها تعلق گرفت؛ اما در این طرح تقریبا هیچ نوع تعرفه‌ای به پرستاران تعلق نگرفت.

این در حالی است که به اذعان کارشناسان سلامت، بار اصلی کاری، فشار مراجعین و بیماران و حساسیت اقدامات مراقبتی بر دوش پرستاران و اعضای غیرپزشک کادر درمان است و همین موضوع، همواره مورد اعتراض پرستاران و اعضای غیرپزشک کادر درمان بود.

ماجرای تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری و حمایت از پرستاران با شیوع بحران کرونا به نقطه عطف خود رسید، به طوری که با شیوع بحران کرونا و افزایش فشار کاری این گروه از کادر درمان و از سویی شهادت چندین نفر از پرستاران عزیز کشورمان در راه مبارزه با بیماری منحوس کرونا باعث شد تا زحمات آنها بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و از سوی دیگر کورسوی امید تعیین تکلیف یک قانون عقب مانده ۱۴ ساله نیز در دل آنها روشن شود.

دستور رهبر انقلاب برای پیگیری قانون تعرفه‌گذاری

هرچند اعضای سازمان نظام پرستاری از طرق مختلف پیگیر اجرای این قانون شده بودند اما سرانجام بی‌توجهی به این موضوع مهم واکنش رهبر معظم انقلاب را در پی داشت و ایشان در سخنرانی به مناسبت میلاد حضرت زینب کبری سلام‌الله‌علیها و روز پرستار، ضمن تبریک این روز به همه پرستاران، پرستار را فرشته رحمت بیمار خواندند و گفتند: پرستاران عزیز ما در دوران کرونایی و در شرایطی بسیار دشوارتر و پراضطراب‌تر از شرایط معمولی، کار بزرگی را به ثبت رساندند و صحنه‌ها و فعالیت‌هایی را به نمایش گذاشتند که حقیقتاً اعجاب‌انگیز است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به خانواده‌های گرامی که عزیزان پرستار خود را در شرایط کرونا از دست داده‌اند، تسلیت گفتند و با اشاره به نقش پرستار در بهبود جسمی و آرامش روحی بیمار، افزودند: در زمینه بهبود جسمی بیمار، پرستار شریک و مددکار پزشک است و هر چقدر هم که پزشک حاذق و توانا باشد اما نبود پرستار ممکن است بهبود جسمی را با مشکل مواجه کند. پرستار از نظر کمک روحی نیز با یک لبخند و یا یک حرکت و سخن مهربانانه در واقع غمگسار و روحیه‌بخش بیمار است و این، یکی از ارزشهای والای اسلامی است.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در ادامه سخنان خود به وظایف و تکالیف مسئولان در قبال زحمات و از خودگذشتگی‌های پرستاران پرداختند و افزودند: یکی از کارهای لازمی که به من گزارش شده و مسئولان باید انجام دهند، اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاران است که مدتها قبل تصویب شده اما هنوز اجرا نشده است.

آیین نامه اجرایی خدمات پرستاری تصویب شد

بر اساس قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری، تمامی خدماتی که پرستاران انجام می‌دهند، شامل تعرفه می‌شود و در قبال آن هزینه‌ای دریافت می‌کنند. پس از تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی بر اجرایی شدن این قانون، مسوولان مربوطه و نمایندگان مجلس با جدیت بیشتر این قانون را پیگیری کردند و سرانجام روز یکشنبه ششم تیر مریم حضرتی معاون پرستاری وزارت بهداشت خبر از تصویب قانون خدمات پرستاری در شورای عالی بیمه داد.

معاون پرستاری وزارت بهداشت، در واکنش به تصویب آئین نامه اجرایی قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری، گفت: حدود ۵۰۰ بسته خدمتی پرستاری که در سال ۹۰ توسط سازمان نظام پرستاری مشخص شده بود، مورد بازنگری قرار گرفت و تعرفه استاندارد این خدمات با کمک اداره کل تعرفه خدمات درمانی معاونت درمان وزارت بهداشت و دبیرخانه شورای عالی بیمه سلامت، معاونت‌های مختلف وزارت بهداشت و نیز سازمان نظام پرستاری، تهیه و ارزش نسبی آنها تعیین شد.

وی خاطرنشان کرد: امروز با اتفاق نظر اعضای شورای عالی بیمه سلامت، آئین نامه تعرفه خدمات پرستاری مصوب شد. هدف اصلی از این تعرفه گذاری، برقراری عدالت در توزیع درآمدها و هویت بخشی مستقل به خدمات پرستاری است و این دو هدف اصلی ما، محقق شد و این دستاورد بزرگ را به جامعه پرستاری تبریک می‌گویم و از وزیر بهداشت که همواره از جامعه پرستاری حمایت کرده، تشکر می‌کنم.

در همین حال، سعید نمکی وزیر بهداشت در حاشیه جلسه روز گذشته شورای عالی بیمه سلامت، گفت: آئین نامه تعرفه خدمات پرستاری که ۱۴ سال بر زمین مانده بود در طول چند ماه گذشته کار کارشناسی دقیق بر روی آن صورت گرفت و این آئین نامه به تصویب شورای عالی بیمه رسید.

وی با عنوان این مطلب که تعرفه تمامی خدمات پرستاری با کار دقیق مشخص شده و پس از تصویب در شورای عالی بیمه سلامت برای تأیید در هیأت وزیران تقدیم دولت شد، افزود: این کار نشان از پاسداری خدمات پرستاران است که نمی‌توان با هیچ انگیزه مالی این خدمات و زحمات را جبران کرد، امیدواریم به عنوان نشانی از قدرشناسی دولت و کارگزاران نظام در راستای اجرای دستور رهبری برای به سرانجام رساندن این قانون بر زمین مانده توانسته باشیم انجام وظیفه کنیم.

آیین نامه تعرفه خدمات پرستاری به سرعت نهایی شود

از سوی دیگر، محمد میرزابیگی در حاشیه جلسه شورای عالی بیمه سلامت اظهار داشت: آیین نامه تعرفه خدمات پرستاری، درست در چهاردهمین سال تصویب این قانون در مجلس به تصویب رسید و در این مدت، فراز و نشیب های زیادی را طی کرده بود که خوشبختانه امروز در جلسه شورای عالی بیمه سلامت مصوب و در مرحله بعد به هیات دولت ارسال شد.

وی افزود: امیدواریم که آیین نامه تعرفه خدمات پرستاری به سرعت نهایی شود و جامعه پرستاری بتواند به هویتی که سالها به دنبال آن بود، برسد. برجسته ترین موضوعات در تعرفه های خدمات پرستاری، مباحث هویتی و خدمات پرستاران است و بعد هم ساماندهی کارانه های پرستاری که از یک نظم و روش مشخصی تبعیت کند.